Forum Parafialne

Stefan · Wiek: 74 Dołączył: 23 Mar 2008 Posty: 259 Skąd: KoÂźle

Zanim pojawiÂł siĂŞ u nas zwyczaj przestrajania choinki, ozdobÂą ÂświÂątecznych domĂłw byÂły snopy zboÂża lub przybrane wierzchoÂłki i gaÂłĂŞzie drzew iglastych, zatykane w rĂłÂżnych miejscach izby lub wieszane u powaÂły wierzchoÂłkiem w dĂłÂł ( tzw. podÂłaÂźniki, podÂłaÂźnice, sady, jutki) i przyozdabiane orzechami, jabÂłkami, ciasteczkami; zapalano na nim Âświeczki. Strojeniem zajmowaÂły siĂŞ gÂłĂłwnie dziewczĂŞta. Drzewko wisiaÂło zwykle na sznurze tak przymocowane, by moÂżna je byÂło podnosiĂŚ i opuszczaĂŚ. UÂłatwiaÂło to zdejmowanie z niego Âłakoci. ÂŁaĂącuchy zrobione np. z rodzynek, migdaÂłĂłw czy piernikĂłw specjalnie wieszano nad Âświeczkami, aby pÂłomieĂą mĂłgÂł przepaliĂŚ nitkĂŞ i przysmaki same spadaÂły. Potem, gdy upowszechniÂły siĂŞ juÂż choinki stojÂące, przyjÂąÂł siĂŞ zwyczaj ozdabiania ich wierzchoÂłka papierowym anioÂłem i gwiazdÂą, ktĂłra miaÂła symbolizowaĂŚ GwiazdĂŞ BetlejemskÂą. Symbol gwiazdy wystĂŞpowaÂł w zwyczajach boÂżonarodzeniowych juÂż wczeÂśniej, zanim upowszechniÂły siĂŞ choinki. Gwiazdy wykonywano ze sÂłomy i kolorowych papierkĂłw. SÂłoma jeszcze w czasach przedchrzeÂścijaĂąskich symbolizowaÂła plennoÂśĂŚ i dostatek.

Chaos · Wiek: 51 Dołączyła: 11 Kwi 2008 Posty: 102 Skąd: K-K

No to juÂż po problemie :mrgreen:

sÂłomĂŞ posiadam w suficie,a sÂąsiad z gĂłry w podÂłodze :lol:

Tylko jak tam umieÂścic ozdoby :-/

Stefan · Wysłany: 2008-12-11, 20:15

W tym suficie to jest trzcina, a nie sÂłoma, wiĂŞc problem dalej istnieje.
:mrgreen:

Stefan · Wysłany: 2008-12-11, 20:41

ÂŚwiĂŞta BoÂżego Narodzenia rozpoczynajÂą siĂŞ praktycznie w WigiliĂŞ (Nazwa dnia pochodzi od ÂłaciĂąskich sÂłĂłw vigiliare - czuwaĂŚ oraz vigilia - straÂż nocna, warta, czuwaĂŚ.) i sÂą najbardziej rodzinnymi ÂświĂŞtami w naszej OjczyÂźnie.
W KoÂściele Powszechnym Wigilia obchodzona jest jako przedÂświĂŞcie BoÂżego Narodzenia, z obowiÂązujÂącym postem, czuwaniem i oczekiwaniem na ÂświĂŞto.
ZarĂłwno WigiliĂŞ jak i BoÂże Narodzenie w Polsce czĂŞsto nazywamy GwiazdkÂą - na pamiÂątkĂŞ gwiazdy, ktĂłra - wedÂług Biblii - pojawiÂła siĂŞ nad Betlejem, w noc Narodzenia Chrystusa i prowadziÂła do stajenki pasterzy, a pĂłÂźniej takÂże i mĂŞdrcĂłw ze Wschodu. Pierwsza, jasna gwiazda, w WigiliĂŞ o zmierzchu ukazujÂąca siĂŞ na zimowym niebie jest takÂże znakiem, Âże powinny juÂż zakoĂączyĂŚ siĂŞ wszystkie wczeÂśniejsze przygotowania: porzÂądki, gotowanie, a na wsi takÂże obrzÂądek inwentarza, Âże dom powinien byĂŚ juÂż ÂświÂątecznie przystrojony, prezenty przygotowane, zapakowane i uÂłoÂżone pod choinkÂą, stĂłÂł nakryty do wieczerzy i Âże czas juÂż do niej zasiadaĂŚ.
Pierwsza gwiazda pojawiajÂąca siĂŞ na niebie w wieczĂłr wigilijny jest znakiem, Âże powinna siĂŞ rozpoczÂąĂŚ uroczysta wigilijna wieczerza postna w zaleÂżnoÂści od regionu nazywana wiliÂą, wigiliÂą, (jak caÂły dzieĂą), kutiÂą (na wschodnich rubieÂżach Polski, od tradycyjnej jadanej tam potrawy wigilijnej), poÂśnikiem lub postnikiem. W caÂłej Polsce jest ona najwaÂżniejszym momentem Wigilii i domowych obchodĂłw ÂświÂątecznych BoÂżego Narodzenia.

Chaos · Wiek: 51 Dołączyła: 11 Kwi 2008 Posty: 102 Skąd: K-K

A ja tam nie widzĂŞ rĂłÂżnicy trzcina-sÂłoma,kolor podobny toto ma i juÂż ;-)

Stefan · Wysłany: 2008-12-12, 17:36

Przebieg wieczerzy wigilijnej w kaÂżdej Rodzinie jest inny. Ale nie powinno na jej poczÂątku zabraknÂąĂŚ modlitwy oraz czytania SÂłowa BoÂżego. Stosowne na ten wieczĂłr jest czytanie Ewangelii wg Âśw. ÂŁukasza (ÂŁk 2,1-14), ktĂłrÂą mogÂą poprzedzaĂŚ sÂłowa : „Ponad dwa tysiÂące lat temu przyszedÂł na ÂŚwiat Jezus Chrystus, Syn BoÂży, oczekiwany Zbawiciel. Opowiada o tym Ewangelia Âśw. ÂŁukasza.”, wypowiedziane przez ojca Rodziny lub osobĂŞ prowadzÂącÂą modlitwĂŞ.
OczywiÂście przed rozpoczĂŞciem modlitwy zapalamy stojÂącÂą na stole ÂświecĂŞ. Najlepiej, aby byÂła to Âświeca „Wigilijnego DzieÂła Pomocy Dzieciom”.
WigilijnÂą wieczerzĂŞ poprzedza niezwykÂła i jedynie polska ceremonia: Âłamiemy opÂłatek, dzielimy siĂŞ nim z najbliÂższymi na znak pojednania, pokoju, miÂłoÂści, braterstwa, przyjaÂźni i wspĂłÂłuczestnictwa w wielkim ÂświĂŞcie BoÂżego Narodzenia, wymieniamy uÂściski i pocaÂłunki i skÂładamy sobie ÂświÂąteczne Âżyczenia.
U nas w domu jest przyjĂŞte wyÂłÂączanie telewizora na czas wieczerzy, jedynie wÂłÂączone sÂą cichutko nagrania z kolĂŞdami.

Stefan · Wysłany: 2008-12-13, 13:33

Zaczyna siĂŞ wieczerza. Na stole stojÂą wyÂłÂącznie postne potrawy (wiem, wiem, ale … tradycja). Jest ich tyle, ile wymaga tradycja rodzinna lub tyle, na ile pozwala zasobnoÂśĂŚ portfela. A wiĂŞc rĂłÂżnie, ale jest ich co najmniej trzy (zupa grzybowa lub barszcz lub Âżur), ryba smaÂżona (sÂłodkowodna lub morska) i kompot z suszonych owocĂłw.
SÂą domy, w ktĂłrych je siĂŞ ryby wyÂłÂącznie sÂłodkowodne, rĂłÂżnie przyrzÂądzane. W innych nie jada siĂŞ grzybĂłw, za wyjÂątkiem pieczarek. W jednych dominuje tradycja ÂślÂąska, w innych z kresĂłw wschodnich, a jeszcze w innych gĂłralska, kujawska, wielkopolska czy kaszubska.
SÂą teÂż domy, gdzie wymieszane sÂą kuchnie z rĂłÂżnych rejonĂłw kraju. Tak, jak w naszym (chodÂź pochodzimy z centralnej Polski), gdzie jednÂą z potraw jest np. kutia, a fasola jasiek jest dodatkiem do czerwonego barszczu (oprĂłcz uszek z grzybami, a nie zamiast). ÂŚledzie jemy na Âśniadanie lub na obiad (jeden posiÂłek albo-albo) i dlatego nie ma ich na stole wigilijnym.
NajwaÂżniejsze, potraw na naszym stole jest zawsze 12 (dwanaÂście). I wÂśrĂłd nich nie ma ciast i owocĂłw (te jadamy dopiero w ÂŚwiĂŞta). Potrawy sÂą przygotowywane w takich iloÂściach, aby najpĂłÂźniej w drugi dzieĂą ÂŚwiÂąt byÂły pozjadane (sÂłuÂżÂą jako „dopychacze”).
ProszĂŞ, podzielcie siĂŞ z nami swoimi doÂświadczeniami (nawet jako „zjadacze”) w tradycji przygotowywania potraw wigilijnych.
OczywiÂście przez caÂły czas trwania wieczerzy na stole stoi dodatkowy talerz dla wĂŞdrowca.

Stefan · Wysłany: 2008-12-16, 20:05

JednÂą z potraw, po ktĂłre chĂŞtnie siĂŞgamy w naszym domu pod koniec wieczerzy (po zjedzeniu „konkretĂłw” typu ryba, kapusta z grzybami, itp.) sÂą pierogi ze Âśliwkami.
Ugotowane w kompocie z „suszek” suszone Âśliwki sÂą osÂączane i sÂłuÂżÂą jako farsz do pierogĂłw. Ze Âśliwek wyciÂągniĂŞtych z kompotu usuwamy pestki. MoÂżna takÂże specjalnie kupiĂŚ Âśliwki juÂż pozbawione pestek (ale kompot z suszonych owocĂłw wymaga Âśliwek suszonych z pestkami, ze wzglĂŞdu na specyficzny smaczek). Tak wiĂŞc sÂą dwie drogi do pozyskania ugotowanych Âśliwek.
Po osÂączeniu, w rozÂłoÂżone Âśliwki dajemy ¼ ÂłyÂżeczki miodu, koniecznie scukrzonego. (Krystalizacja miodu /tzw. scukrzenie/ po pewnym czasie, to Âświadectwo jego dobrej jakoÂści.) JeÂżeli ktoÂś nie lubi lub nie ma miodu, to zamiast miodu moÂżna daĂŚ 1/3 ÂłyÂżeczki cukru (ÂłyÂżeczki od herbaty !).
Do wczeÂśniej przygotowanych krÂąÂżkĂłw ciasta (takiego samego jak do uszek czy innych pierogĂłw) dajemy Âśliwki i kleimy pierogi, ktĂłre kÂładziemy na wrzÂącÂą wodĂŞ i gotujemy kilka minut (uwaÂżajÂąc, aby ich nie rozgotowaĂŚ). Po ugotowaniu wykÂładamy na talerz, zabezpieczajÂąc przed ich sklejeniem oliwÂą z oliwek czy nawet zwykÂłym olejem do saÂłatek (oczywiÂście symbolicznie smarujÂąc pierogi pĂŞdzelkiem lub ÂłyÂżeczkÂą umoczonÂą w oliwie).
Polecam, naprawdĂŞ pychota, a i dodatkowe danie na stole wigilijnym.
:mrgreen:

Chaos · Wiek: 51 Dołączyła: 11 Kwi 2008 Posty: 102 Skąd: K-K

JuÂż wiem gdzie uderzyc na wieczerzĂŞ :mrgreen:

Stefan czujĂŞ siĂŞ zaproszona ;-)

Stefan · Wysłany: 2008-12-18, 00:44

Jak byÂłem maÂły (miaÂłem 6 czy 7 lat) WigiliĂŞ i ÂŚwiĂŞta spĂŞdzaÂła u nas pani ksiĂŞgowa, zatrudniana przez mojego TatĂŞ. Nie mogÂła wyjechaĂŚ do swojej rodziny, bo spore opady Âśniegu nie pozwoliÂły dotrzeĂŚ jej do stacji kolejowej oddalonej o ok. 15 km od naszej miejscowoÂści.
Dla moich RodzicĂłw byÂło to normalne, Âże mogÂą jÂą zaprosiĂŚ na wspĂłlne ÂświĂŞtowanie. Nauczony tym doÂświadczeniem teÂż nie potrafiÂłbym odmĂłwiĂŚ pukajÂącemu w WigiliĂŞ do drzwi naszego mieszkania. I jak zaznaczyÂłem wyÂżej stoi na stole dodatkowy talerz, ale takÂże leÂżÂą sztuĂŚce i stoi pusta szklanka.
Bo jeÂżeli jednak ktoÂś zapuka …

Stefan · Wysłany: 2008-12-20, 13:12

Jednym z daĂą wigilijnych sÂą u nas racuchy (placki) z grzybami.
Ciasto gĂŞstsze niÂż naleÂśnikowe, lekko osolone. Na rozgrzany olej leje siĂŞ (kÂładzie ?) chochelkÂą ciasto, tworzÂąc placuszki o Âśrednicy ok. 10 cm i od razu na Âśrodek kaÂżdego placuszka ÂłyÂżeczkÂą kÂładzie siĂŞ farsz grzybowy (taki jak do uszek), lekko wbijajÂąc w ciasto. Po usmaÂżeniu obustronnie placuszkĂłw wykÂłada siĂŞ je na rĂŞcznik papierowy, aby odsÂączyĂŚ nadmiar oleju.
PodawaĂŚ gorÂące, wyÂśmienicie smakujÂą popijane barszczem. SÂą takÂże smaczne na „zimno”.

:mrgreen:

Stefan · Wysłany: 2008-12-21, 16:11

SzczegĂłlny czas, to 12 dni, od BoÂżego Narodzenia do ÂŚwiĂŞta Trzech KrĂłli. Nazywane byÂły DwunastnicÂą, KoladkÂą, Szczodrymi Dniami lub Szczodrymi, ÂŚwiĂŞtymi Wieczorami.
Szczodre dni upÂływaÂły na odwiedzinach sÂąsiedzkich, spotkaniach, pogawĂŞdkach, wspĂłlnym Âśpiewaniu kolĂŞd i wesoÂłych zabawach. W Dni Szczodre, a nierzadko i w dni pĂłÂźniejsze (aÂż do 2 lutego - ÂświĂŞta Matki Boskiej Gromnicznej), przychodzili do domĂłw kolĂŞdnicy.
NajwczeÂśniej, bo juÂż w wigiliĂŞ w pobliÂżu domĂłw pojawiali siĂŞ gwiazdorzy - mali chÂłopcy z oÂświetlonÂą gwiazdÂą, wykonanÂą wÂłasnorĂŞcznie z listewek i kolorowej bibuÂłki, osadzonÂą na wysokim drÂąÂżku i obracanÂą przy pomocy nawleczonych na bloczki sznurkĂłw.
W innych grupach kolĂŞdniczych, chodzÂących pĂłÂźniej (od dnia Âśw. Szczepana), wystĂŞpowaÂły przebrane postacie i maski zwierzĂŞce : turoĂą, konik, niedÂźwiedÂź, koza.
TowarzyszyÂł im dziad, z wielkim rĂłÂżaĂącem zrobionym ze sznurka i drewnianych paciorkĂłw. ChodzÂąca w tej grupie Cyganka wrĂłÂżyÂła z kart, a Cygan staraÂł siĂŞ niepostrzeÂżenie kraÂśĂŚ drobne przedmioty, aby po chwili sprzedawaĂŚ je wÂłaÂścicielom.

W obecnych czasach obchody kolĂŞdnicze w swych dawnych, tradycyjnych formach naleÂżÂą do rzadkoÂści. MoÂżna natomiast zobaczyĂŚ ciekawe ich inscenizacje na pokazach, konkursach, przeglÂądach zespoÂłĂłw regionalnych, imprezach folklorystycznych, ktĂłre kaÂżdego roku odbywajÂą siĂŞ w wielu, zwÂłaszcza turystycznych, miejscowoÂściach.

TÂą pisaninÂą koĂączĂŞ cykl BoÂżego Narodzenia. Szkoda, Âże poza Chaosem nikt nie zabraÂł gÂłosu. Nikt nie podzieliÂł siĂŞ z nami tradycjÂą ÂświÂątecznÂą we wÂłasnym domu. Do czĂŞÂści historyczno-opisowej wykorzystaÂłem materiaÂły ze „ÂŚwiata Polonii”, witryny Stowarzyszenia „WspĂłlnota Polska”. :oops:

Stefan · Wysłany: 2008-12-30, 13:22

Czy wiecie, Âże :

Pierwszy raz Sylwestra obchodzono w 999 r. za panowania papieÂża Sylwestra II.
Jak gÂłosiÂło proroctwo Sybilli z poczÂątkiem 1000 r. miaÂł nastÂąpiĂŚ koniec Âświata. LudnoÂśĂŚ w strachu i trwodze oczekiwaÂła dnia sÂądu ostatecznego w nocy 31 grudnia 999r. Kiedy pĂłÂłnoc minĂŞÂła i jasnym staÂło siĂŞ, Âże przepowiednia nie speÂłniÂła siĂŞ, wszyscy w wielkiej radoÂści zaczĂŞli siĂŞ bawiĂŚ i ÂświĂŞtowaĂŚ.
Wtedy teÂż papieÂż Sylwester II udzieliÂł po raz pierwszy bÂłogosÂławieĂąstwa „Urbi et Orbi”.

Stefan · Wysłany: 2009-01-05, 21:22

Obchodzona 6 stycznia UroczystoÂśĂŚ Objawienia PaĂąskiego, zwana jest teÂż ÂŚwiĂŞtem Trzech KrĂłli lub Szczodrym Wieczorem (z uwagi na dawnÂą tradycjĂŞ obdarowywania tego dnia dzieci prezentami). To jedno z najstarszych ÂświÂąt w KoÂściele. Jako osobna uroczystoÂśĂŚ funkcjonuje od koĂąca IV w.
ÂŚw. Mateusz pisze o „magach”, nie o „krĂłlach”. Tradycja trzech krĂłli wiÂąÂże siĂŞ zapewne z proroctwami Starego Testamentu (np. Psalm 71). Zapewne rĂłwnieÂż w zwiÂązku ze Starym Testamentem powstaÂła tradycja, zgodnie z ktĂłrÂą Magowie ofiarowali Jezusowi zÂłoto, kadzidÂło i mirrĂŞ. Trzej MĂŞdrcy symbolizujÂą caÂłÂą rodzinĂŞ ludzkÂą, w tym rĂłwnieÂż Âświat pogaĂąski, ktĂłry oddaje hoÂłd Wcielonemu Bogu. Dla podkreÂślenia uniwersalnoÂści zbawczej misji Chrystusa tradycja chrzeÂścijaĂąska od bardzo dawnych czasĂłw wÂśrĂłd jednego z magĂłw umieszcza czÂłowieka czarnoskĂłrego.
W VIII w. pojawiajÂą siĂŞ imiona trzech MagĂłw: Kacper, Melchior i Baltazar. SÂą to jednak imiona zupeÂłnie dowolne, w Âżaden sposĂłb nie potwierdzone.

UroczystoÂśĂŚ Objawienia PaĂąskiego, czyli Trzech KrĂłli, to we WÂłoszech ÂświĂŞto dzieci. DostajÂą one z tej okazji prezenty: sÂłodycze, jeÂżeli byÂły grzeczne, i symboliczny wĂŞgiel z cukru, jeÂżeli ich zachowanie pozostawiaÂło wiele do Âżyczenia.
Dlatego teÂż Jan PaweÂł II poparÂł gorÂąco starania dzieci i rodzicĂłw o to, by ÂświĂŞto, usuniĂŞte z kalendarza w poÂłowie lat 70., znĂłw byÂło dniem wolnym od pracy. UdaÂło siĂŞ to w 1986 roku.

WedÂług tradycji to wÂłaÂśnie w czasie tego ÂświĂŞta, a nie w BoÂże Narodzenie, Hiszpanie obdarowujÂą siĂŞ prezentami. Grzeczne dzieci dostajÂą upominki, a niegrzeczne czarne cukierki. OdbywajÂą siĂŞ gÂłoÂśne i kolorowe parady. Biblijni mĂŞdrcy wkraczajÂą na ulice miast, a towarzyszÂą im dworzanie i gÂłoÂśna muzyka.

Uroczyste obchody ÂŚwiĂŞta Trzech KrĂłli oznaczaÂły przede wszystkim poczÂątek karnawaÂłu.

Obecnie jest dniem wolnym od pracy, miĂŞdzy innymi w Niemczech, Austrii, Grecji, Hiszpanii, SÂłowacji, Szwajcarii, WÂłoszech, Szwecji i Finlandii ale nie w katolickiej Polsce.

Stefan · Wysłany: 2009-01-31, 13:41

ÂŚwiĂŞto Ofiarowania PaĂąskiego - ÂŚwiĂŞto Matki Boskiej Gromnicznej - ÂŚwiĂŞto Oczyszczenia NajÂświĂŞtszej Maryi Panny

Jednym z najstarszych ÂŚwiÂąt w KoÂściele jest ÂświĂŞto Ofiarowania PaĂąskiego, zwane teÂż dawniej ÂŚwiĂŞtem Oczyszczenia NMP, znane w Polsce jako ÂświĂŞto Matki BoÂżej Gromnicznej. Obchodzone jest 2-go lutego (40 dni od BoÂżego Narodzenia) i juÂż od X wieku wiÂąÂże siĂŞ z nim zwyczaj poÂświĂŞcania Âświec uÂżywanych w liturgii i poza niÂą.
ÂŚwiĂŞto Matki Boskiej Gromnicznej obchodzono w Jerozolimie juÂż w drugiej poÂłowie piÂątego wieku procesjÂą z zapalonymi Âświecami. Najprawdopodobniej tam je teÂż najpierw wprowadzono, a stamtÂąd rozpowszechniÂło siĂŞ po caÂłym Âświecie.

Jest to ÂświĂŞto PaĂąskie, ale zawiera wiele maryjnych akcentĂłw, bo przecieÂż to Maryja ma wielki wkÂład w dzieÂło Odkupienia. Ona przynosi dziecko, ofiarowujÂąc Je Ojcu Niebieskiemu i sÂłucha proroczych sÂłĂłw starca Symeona.
W symbolice liturgicznej pÂłonÂąca Âświeca oznacza Chrystusa, ktĂłry powiedziaÂł o sobie: "Ja jestem ÂświatÂłoÂściÂą Âświata. Kto idzie za MnÂą, nie bĂŞdzie chodziÂł w ciemnoÂści, lecz bĂŞdzie miaÂł ÂświatÂło Âżycia" (J 8,12). ÂŚwiatÂło w rĂŞkach wiernych oznacza pÂłomieĂą ich Âżywej wiary, z ktĂłrÂą winni iÂśĂŚ na spotkanie ze ÂŚwiatÂłem najdoskonalszym, z Chrystusem. To ÂświatÂło swoimi rĂŞkami podaje nam Maryja i to ÂświatÂło towarzyszy wszystkim waÂżniejszym wydarzeniom w Âżyciu chrzeÂścijanina od chrztu aÂż do Âśmierci. Gromnica to Âświeca znajdujÂąca siĂŞ w kaÂżdym chrzeÂścijaĂąskim domu, jako ochrona na rĂłÂżne trudne chwile w Âżyciu czÂłowieka.

W tradycji polskiego ludu jest wiele podaĂą i legend zwiÂązanych z tÂą niezwykÂłÂą ÂświecÂą. M.in. Âświece poÂświĂŞcone 2 lutego zapala siĂŞ w domach w razie groÂżÂących niebezpieczeĂąstw, powodzi, a zwÂłaszcza burz i gromĂłw.
Jest ono ostatnim ÂświĂŞtem okresu BoÂżego Narodzenia. W koÂścioÂłach rozbiera siĂŞ ÂżÂłĂłbki, w domach choinki, przestaje siĂŞ ÂśpiewaĂŚ kolĂŞdy, koĂączy siĂŞ okres wizytacji duszpasterskiej po domach, przestajÂą teÂż do nich zaglÂądaĂŚ kolĂŞdnicy.

A takie znamy m.in., zwiÂązane z tym ÂŚwiĂŞtem, przysÂłowia:
Na GromnicĂŞ masz zimy poÂłowicĂŞ. Na GromnicĂŞ Âłataj bracie rĂŞkawicĂŞ.
Gdy na GromnicĂŞ roztaje - rzadkie bĂŞdÂą urodzaje.
Gdy na GromnicĂŞ z dachu ciecze, zima siĂŞ jeszcze odwlecze.
Gdy sÂłoĂące jasno Âświeci na GromnicĂŞ, to przyjdÂą wiĂŞksze mrozy i ÂśnieÂżyce.