Stefan - 2009-12-04, 16:50 Temat postu: Nowy Rok Ko¶cielny! Adwent jest wyj±tkowym czasem dla chrze¶cijan. S³owo adwent pochodzi z jêzyka ³aciñskiego "adventus", które oznacza przyj¶cie. Dla chrze¶cijan to radosny czas przygotowania na przyj¶cie Pana. Oczekiwanie musi rodziæ rado¶æ, gdy¿ jest oczekiwaniem na przyj¶cie Jezusa. Pierwsza niedziela Adwentu zawsze rozpoczyna nowy rok liturgiczny w Ko¶ciele. Adwent zaczyna siê w niedzielê po uroczysto¶ci Chrystusa Króla czyli miêdzy 29 listopada a 3 grudnia. Trwa on od 23 do 28 dni, z których cztery zawsze s± niedzielami. W okresie adwentu kap³an zak³ada do Mszy ¶wiêtej ornat w kolorze fioletowym, Adwent koñczy siê wigili± Bo¿ego Narodzenia, która niekiedy zbiega siê z czwart± niedziel± Adwentu. Adwent rozpoczyna siê od pierwszych nieszporów pierwszej niedzieli Adwentu, a koñczy siê pierwszymi nieszporami Bo¿ego Narodzenia. Tradycj± w Ko¶ciele s± odprawiane w tym okresie o ¶wicie Msze ¦wiête, zwane roratami (jest to tradycja wy³±cznie polska). S± to msze wotywne ku czci Naj¶wiêtszej Maryi Panny, na pami±tkê tego, ¿e przyjê³a nowinê od archanio³a Gabriela, zwiastuj±cego, i¿ zostanie Matk± Syna Bo¿ego. Adwent, z punktu widzenia liturgii Ko¶cio³a katolickiego, mo¿na podzieliæ na dwa okresy: a) od pocz±tku adwentu do 16 grudnia (czas szczególnego oczekiwania na powtórne przyj¶cie Jezusa Chrystusa na koñcu czasów); b) od 17 grudnia do 24 grudnia (czas bezpo¶redniego przygotowania do uroczysto¶ci Narodzenia Pañskiego). W liturgii Ko¶cio³a katolickiego pierwsze czytania pochodz± z Ksiêgi proroka Izajasza i obrazuj± wyczekiwanie na przyj¶cie obiecanego Zbawiciela. Trzecia niedziela adwentu jest obchodzona rado¶niej. Jest ona nazywana niedziel± Gaudete. W tym dniu szaty liturgiczne mog± mieæ ró¿owy kolor. Na zwyczaje adwentowe w Polsce wp³ynê³y szczególnie praktyki benedyktynów cystersów. W niektórych regionach istnia³ te¿ zwyczaj "odtr±bywania Adwentu": na wsiach rano i wieczorem ch³opcy grali na ligawkach, czyli drewnianych instrumentach podobnych do klarnetu. Ligawki by³y u¿ywane tylko w czasie rorat. Z odprawianiem mszy roratniej wi±¿e siê zwyczaj zapalania dodatkowej ¶wiecy. (Przez ca³y rok liturgiczny przed o³tarzem pali siê sze¶æ ¶wiec. W pierwsz± niedzielê adwentu zapalana jest siódma). Z Adwentem zwi±zany jest te¿ zwyczaj wieszania w domach wieñca adwentowego. W Ko¶ciele katolickim mia³ on przypominaæ wiernym o zbli¿aj±cych siê ¶wiêtach Bo¿ego Narodzenia. Ga³±zki z igliwiem w wieñcu symbolizuj± ¶wi±teczn± choinkê, a cztery ¶wieczki oznaczaj± cztery tygodnie Adwentu. W domu przez kolejne niedziele Adwentu zapala siê najpierw jedn±, potem dwie, trzy, a wreszcie wszystkie cztery ¶wiece. Pierwsza ¶wieca symbolizuje przebaczenie grzechu niepos³uszeñstwa Adamowi i Ewie przez Boga. Druga symbolizuje wiarê patriarchów narodu izraelskiego w dar Ziemi Obiecanej. Trzecia to symbol rado¶ci króla Dawida ¶wiêtuj±cego przymierze z Bogiem. W IV niedzielê Adwentu pal± siê ju¿ wszystkie cztery ¶wiece. Ostatnia symbolizuje nauczanie proroków, którzy zapowiadaj± przyj¶cie Mesjasza i jego królestwa. ¦wiat³o, zieleñ i forma - kr±g - wieñca posiadaj± swoj± wymowê. ¦wiat³o symbolizuje nadziejê, zieleñ - ¿ycie, kr±g - wieczno¶æ Boga. W ca³o¶ci wieniec adwentowy jest symbolem wspólnoty oczekuj±cej w mi³o¶ci i rado¶ci na ¶wiêta Bo¿ego Narodzenia. ¬ród³o : Wikipedia i strony katolickie. Stefan - 2009-12-05, 20:47 Temat postu: ¦w. Miko³aj. ¦w. Miko³aj urodzi³ siê ok. 270 roku w mie¶cie Patara. w Turcji. Jest to jeden z najbardziej czczonych ¶wiêtych prawos³awnych, a tak¿e ¶wiêty katolicki. S³yn±³ jako cudotwórca, ratuj±cy ¿eglarzy i miasto od zag³ady g³odowej oraz nies³usznie skazanych urzêdników carskich. Posiada³ du¿y maj±tek, którym dzieli³ siê z wszystkimi ubogimi. Mieszkañcy Miry wybrali go na swojego biskupa. Zmar³ ok. 345 roku. Po opanowaniu Miry przez Arabów, zabrano jego relikwie do miasta Bari, w po³udniowych W³oszech. Od chwili przeniesienia relikwii ¶wiêtego Miko³aja z zajêtej przez muzu³manów Miry do Bari we W³oszech, co mia³o miejsce 9 maja 1087 roku, kult ¶wiêtego w szybkim tempie zacz±³ siê szerzyæ w Europie. Warto dodaæ, ¿e na pami±tkê tego wydarzenia ko¶ció³ wschodni obchodzi ¶wiêta ku czci Miko³aja cudotwórcy 6 grudnia i w³a¶nie 9 maja. St±d Miko³aj zimowy i wiosenny. Legendy mówi± te¿, ¿e choæ móg³ on odnale¼æ jedno¶æ z Bogiem w ¿yciu monastycznym, uzna³, ¿e nie chce zamykaæ siê w klasztorze, gdy¿ chce i¶æ w ¶lady Jezusa wêdruj±cego po Palestynie. W czasie jednej ze swych podró¿y uciszy³ fale morza - dlatego te¿ uwa¿any jest za patrona ¿eglarzy i podró¿ników. Znana legenda g³osi, i¿ pewien obywatel Patary utraci³ swój maj±tek i poniewa¿ nie móg³ zapewniæ posagu swym trzem córkom, grozi³o im zej¶cie na z³± drogê. S³ysz±c o tym, Miko³aj wzi±³ mieszek ze z³otem i wrzuci³ go przez okno do domu tego cz³owieka. Najstarsza córka wysz³a dziêki temu za m±¿. Podobnie uczyni³ te¿ wobec dwóch pozosta³ych dziewcz±t. St±d czêsto przedstawiano go na obrazach z trzema mieszkami. Emblematem ¶w. Miko³aja w sztuce s± trzy kule. Czasem ukazywany jest jako: m³ody mê¿czyzna wrzucaj±cy trzy z³ote kule w okno trzech biednych dziewczyn; wskrzeszaj±cy troje dzieci z beczki z marynat±; ratuj±cy rozbitków z wraku statku; przywracaj±cy ¿ycie nies³usznie powieszonemu cz³owiekowi; jako noworodek chwal±cy Boga. Szczególn± czci± otaczany jest w Bari, Monserrat, i w Rosji. Kult ¶w. Miko³aja zyska³ ogromn± popularno¶æ. ¦wiadczy o tym liczba ko¶cio³ów pod jego wezwaniem. W Rzymie ich liczba siêga kilkunastu. Natomiast w Polsce po ¶w. Janie Chrzcicielu, a przed ¶w. Piotrem i Paw³em to w³a¶nie ¶w. Miko³ajowi po¶wiêcona jest najwiêksza liczba ¶wi±tyñ. Obecnie jest ich a¿ 327 (w tym jedna w Kêdzierzynie-Ko¼lu). Jest on uznany za jednego ze ¦wiêtych Wspomo¿ycieli. ¦wiêty jest tak¿e bardzo wa¿ny dla ko¶cio³a wschodniego. Jest on patronem Rusi. ¦w. Miko³aj jest patronem Grecji, Albanii, Rosji, Bari, Aberdeen, Antwerpii, Berlina, Chrzanowa (woj. Ma³opolskie), G³ogowa, Miry, Moskwy, Nowogrodu jak równie¿ bednarzy, wytwórców guzików, cukierników, gorzelników, dzieci, flisaków, jeñców, kupców, sprzedawców perfum, sprzedawców wina, sprzedawców zbo¿a i nasion, marynarzy, kierowców, uczonych, m³ynarzy, kancelistów parafialnych, piekarzy, pielgrzymów, piwowarów, podró¿nych, rybaków, sêdziów, studentów, ¿eglarzy, notariuszy, panien pragn±cych wyj¶æ za m±¿, wiê¼niów oraz obroñców wiary przed herezj±, patron pojednania Wschodu i Zachodu. Wspomnienie liturgiczne ¶w. Miko³aja obchodzone jest w Ko¶ciele katolickim 6 grudnia jako wspomnienie dowolne. ¬ród³o : Wikipedia i strony katolickie. Stefan - 2009-12-19, 20:08 Temat postu: Kolêdy i pastora³ki. Kolêda, czyli w jêzykach s³owiañskich Bo¿e Narodzenie i jest do dzi¶ u¿ywane w jêzykach bu³garskim, macedoñskim, serbskim oraz s³owackim. Obrzêdy ludowe powi±zane z okresem Bo¿ego Narodzenia w jêzyku polskim nazywane s± kolêdowaniem lub kolêd±. Kolêda, to pie¶ñ bo¿onarodzeniowa utrzymana w konwencji ¶ci¶le religijnej, pocz±tkowo wywodz±ca siê z tradycji ludowej, potem komponowana równie¿ przez wielu wybitnych kompozytorów. Odmiana kolêdy o w±tkach zaczerpniêtych z ¿ycia codziennego nazywana jest pastora³k±, która w odró¿nieniu od kolêdy nie jest wykorzystywana w nabo¿eñstwach religijnych ze wzglêdu na swój ¶wiecki charakter. Pastora³ka, odmiana kolêdy, w której religijna tematyka bo¿onarodzeniowa zosta³a poszerzona o warstwê obyczajow±, zazwyczaj utrzyman± w tonie sielankowym. Wystêpowa³a w postaci prostej b±d¼ z³o¿onej, udramatyzowanej, jako dialog pasterzy betlejemskich, równie¿ w formie kantatowej - z elementami chóralnymi, np. chór anio³ów. Pastora³ka by³a w Polsce rozpowszechniona szczególnie od XVII w. Pos³ugiwa³a siê chêtnie komizmem s³ownym i sytuacyjnym. Wed³ug tradycji autorem pierwszej kolêdy by³ ¶w. Franciszek z Asy¿u i by³a ona ¶piewana w zorganizowanej przez niego szopce. Najstarsza polska kolêda to Zdrów b±d¼ królu anielski z 1424 r. Pierwotnie na pocz±tku XV wieku t³umaczono na jêzyk polski kolêdy ze ¶piewników braci czeskich. Wzrost popularno¶ci gatunku nast±pi³ na prze³omie XVII i XVIII wieku, wtedy ustali³ siê sam termin kolêda w znaczeniu pie¶ni bo¿onarodzeniowej. Powsta³a wówczas jedna z najwa¿niejszych polskich kolêd W ¿³obie le¿y, przypisywana Piotrowi Skardze – do melodii poloneza koronacyjnego króla W³adys³awa IV. Inn± bardzo popularn± kolêdê Bóg siê rodzi, do melodii w rytmie poloneza, napisa³ Franciszek Karpiñski. Twórcami kolêd byli tak¿e miêdzy innymi Miko³aj Sêp Szarzyñski i Andrzej Morsztyn, a w XIX w Feliks Nowowiejski i Zygmunt Noskowski. Kolêdê Lulaj¿e, Jezuniu Fryderyk Chopin zacytowa³ w ¶rodkowej czê¶ci scherza h-moll op.20. Ze wspó³czesnych kolêdy komponowa³ Witold Lutos³awski. Najs³ynniejsz± kolêd± jest Cicha noc, któr± przet³umaczono na ponad 300 jêzyków i dialektów. Powsta³a w roku 1818 w ma³ym austriackim miasteczku Oberndorf w Alpach. Jej autorami byli wikary miejscowego ko¶cio³a ks. Józef Mohr oraz jego organista Franz Gruber. Niektóre dawne kolêdy ¶piewamy do dzi¶. Najstarsze z nich to m. in. Anio³ pasterzom mówi³ (XVI w.), W ¿³obie le¿y, Przybie¿eli do Betlejem, Nowy Rok bie¿y, Gdy ¶liczna Panna (XVII w.), Jezus malusieñki, Lulaj¿e Jezuniu, Ach, ubogi ¿³obie, Bóg siê rodzi, Tryumfy Króla niebieskiego (XVIII w.). ¬ród³o : Wikipedia i strony katolickie. Stefan - 2009-12-21, 22:19 Temat postu: Op³atek wigilijny. Op³atek (z ³ac. oblatum – "dar ofiarny") - bardzo cienki bia³y p³atek chlebowy, prza¶ny, czyli niekwaszony i niesolony, wypiekany z bia³ej m±ki i wody bez dodatku dro¿d¿y. Jest to taki sam op³atek, jaki jest u¿ywany podczas mszy ¶wiêtej w Ko¶ciele katolickim, z tym, ¿e wigilijny op³atek w odró¿nieniu od hostii nie jest konsekrowany, tylko po¶wiêcony. Starochrze¶cijañska tradycja ³amania chleba i „uczty mi³o¶ci”, na gruncie polskim sta³y siê rodzimym, niepowtarzalnym, uroczystym obrzêdem dzielenia siê op³atkiem w wieczór wigilijny. Piêkny ten i niezwyk³y obrzêd domowy, znany od koñca XVIII w. najpierw przyj±³ siê w¶ród szlachty. Bardzo szybko rozprzestrzeni³ siê i w innych stanach, w miastach i na wsi, na obszarze prawie ca³ej Polski, z wyj±tkiem czê¶ci Pomorza oraz Warmii i Mazur; tam jeszcze w pocz±tkach XX w. nie znano obyczaju ³amania op³atka. Ka¿dego roku, w domach polskich, wieczerzê wigilijn± poprzedza wzruszaj±cy i uroczysty rytua³ ³amania op³atka. Zatem pierwszym i najwa¿niejszym wigilijnym pokarmem jest w Polsce kês mistycznego chleba — anielskiego chleba mi³o¶ci. Op³atki bowiem, którymi ³amiemy siê w wieczór wigilijny — i które zrobione s± z tej samej materii co op³atki u¿ywane w misteriach ko¶cielnych — s± chlebem osobliwego rodzaju, upieczonym bardzo cienko z najbielszej, starannie przesianej m±ki pszennej i czystej wody. Chlebem za¶ od najdawniejszych czasów dzielili siê ludzie na znak braterstwa i jedno¶ci. Op³atek wigilijny jest symbolem pojednania i przebaczenia, znakiem przyja¼ni i mi³o¶ci. Dzielenie siê nim na pocz±tku wieczerzy wigilijnej wyra¿a chêæ bycia razem, bo przecie¿ ludzie sk³óceni nie zasiadaj± do wspólnego sto³u. Ma swoj± symbolikê w wymiarze nie tylko duchowym: sama materia op³atka: "chleb", podkre¶la równie¿ doczesny charakter ¿yczeñ. W podtek¶cie tego ¿yczenia jest nawi±zanie do modlitwy Ojcze Nasz: oby nam go nie zabrak³o (chleba naszego powszedniego...). Symbolika chleba ma jeszcze inny wymiar: nale¿y byæ jak chleb dobrym i jak chleb podzielnym. W ¶redniowieczu, w Europie, wyrobem op³atków mszalnych zajmowa³y siê klasztory. S³yn±³ z nich szczególnie zakon benedyktynów z Cluny. Równie¿ i w Polsce pieczeniem op³atków pocz±tkowo zajmowali siê zakonnicy, wikariusze i inne „osoby ko¶cielne”; ale ju¿ w XV w. piekli je tak¿e ludzie zwi±zani wprawdzie z Ko¶cio³em i gospodarstwem plebañskim ale niekoniecznie stanu duchownego: organi¶ci, kantorzy, ko¶cielni i ich przypadkowi pomocnicy. Podobnie jak w innych krajach chrze¶cijañskiej Europy, pieczono op³atki w prostok±tnych szczypcach ¿elaznych z imad³em, zwanych ¿elazami lub ¿elazkami. Op³atki w czas ¶wi±teczny Bo¿ego Narodzenia s± obecne w naszych domach i musz± znale¼æ siê na wigilijnym stole, po³o¿one z szacunkiem na talerzu, na bochenku chleba, na pasemku s³omy lub siana, na ziarnach zbó¿ rozsypanych na obrusie, albo zawi±zanych w serwetkê, w zale¿no¶ci od tradycji regionalnej i rodzinnej. Po dzieñ dzisiejszy ¶wi±teczny op³atek wigilijny jest dla nas symbolem pokoju i dobra. Dlatego zgodnie z przechodz±cym z pokolenia na pokolenie obyczajem, w niezwyk³y i najpiêkniejszy w roku wieczór wigilijny ³amiemy i ze czci± po¿ywamy op³atek — znak pokoju, pojednanie, przebaczenie, mi³o¶ci, prze¿ywanej wspólnie rado¶ci Bo¿ego Narodzenia i wierno¶ci najcenniejszym naszym i najlepszym tradycjom. Kiedy¶ w ró¿nych rejonach Polski, przed Bo¿ym Narodzeniem op³atki bia³e i barwne, ksiê¿a lub organi¶ci roznosili do domów parafian i sk³adali im ¿yczenia ¶wi±teczne. ”Proboszcz i z pobliskich miejsc duchowni — pisa³ o zwyczaju tym £ukasz Go³êbiowski, w 1830 r. — roznosz± po domach pêk op³atków bia³ych, ¿ó³tych i czerwonych, jak przedtem i inne kolory przydaj±. Na tacy przykrytej je ofiarowuj± i dostaj± za to nagrodê, a za perorê i ¿yczenia podziêkowania ”. Niecierpliwie czekano pierwszej gwiazdy, gdy ta zaja¶nia³a zbierali siê go¶cie i dzieci ...rodzice wychodzili z op³atkiem na talerzu — wspomina Bo¿e Narodzenie w swym rodzinnym domu Ursyn Niemcewicz — a ka¿dy z obecnych bior±c op³atek obchodzi³ wszystkich zebranych, a nawet s³u¿±cych i ³ami±c go powtarza³: bodaj by¶my na przysz³y rok ³amali go ze sob± ”. Oprócz bia³ego op³atka, przeznaczonego na komunikanty i do ³amania siê podczas wigilii, wypieka siê równie¿ kolorowy, przeznaczony dla zwierz±t domowych i byd³a. Na ¦l±sku znany jest tzw. "rado¶nik", czyli op³atek posmarowany miodem, dawany dzieciom. W potocznym znaczeniu op³atek (zwany inaczej spotkaniem op³atkowym) oznacza rodzaj spotkania organizowanego w zak³adach pracy w okresie Adwentu lub Bo¿ego Narodzenia, po³±czonego z ³amaniem siê op³atkiem i sk³adaniem ¿yczeñ. ¬ród³o : strony katolickie. |
